Bồ công anh là một loại cây mọc hoang dại, đặc biệt phân bố nhiều ở các vùng đồi, núi có khí hậu mát mẻ như: Sapa, Đà Lạt, Mộc Châu, Tam Đảo… Bồ công anh là một cây thuốc quý, có thể hỗ trợ phòng và điều trị rất nhiều bệnh thường gặp.
Tổng quan về cây bồ công anh
Bồ công anh là một cây thuộc họ Cúc, có tên khoa học là Taraxacum offcinal Wig (Taraxacum dens-leonis Desf)
Bồ công anh trong tự nhiên mọc theo dạng cỏ dại; rễ đơn dài, hình trụ; lá thuôn dài, có hình trái xoan ngược, xẻ lông chim hoặc có khía ngoài mép rìa; hoa có màu nâu ở mặt lưng, hình nhỏ; quả bế gồm 10 cạnh, có mỏ dài.
Bồ công anh thường ra hoa từ tháng 3 đến tháng 10; và thời điểm thu hoạch và chế biến làm thuốc tốt nhất vào tháng 4 đến tháng 5 – lúc này cây có nhiều vị đắng và cho tác dụng tốt nhất. Khi thu hoạch, nên lựa chọn những cành màu tím, nhỏ và dài, lá màu tro lục, giữ nguyên bộ rễ; sau đó phơi trong bóng râm. Khi phơi, nên phơi thật khô sau đó bảo quản nơi khô thoáng, tránh nơi có độ ẩm cao, rất dễ bị mục hoặc biến tính, mất tác dụng.
Tác dụng chữa bệnh
Theo các nghiên cứu, trong thành phần bồ công anh có chứa các chất có tác dụng ức chế hoạt động của các loại vi khuẩn như: vi khuẩn não mô cầu, tụ cầu vàng, phế cầu, liên cầu khuẩn dung huyết, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn lỵ Flexener…Có thể tham khảo các bài thuốc chữa bệnh từ cây bồ công anh dưới đây:
Chữa viêm ruột thừa
12gr bồ công anh, 20gr từ hoa địa đinh, 40gr mã xỉ hiện, 12gr hoàng cầm và 12gr đơn sâm: sắc hỗn hợp này uống thay nước hàng ngày (theo Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách)
Chữa viêm bàng quang, căng đau dạ dày tiêu hóa kém
40gr bồ công anh 24gr quất bì, 12gr sa nhân: tán hỗn hợp trên thành bột mịn sau đó pha với nước uống hàng ngày, mỗi lần 1-2gr, 3 lần/ngày.
Chữa lên đinh, nhọt, sưng do độc kèm sốt
20gr bồ công anh, 12gr kim ngân hoa, 12gr dã cúc hoa, 1.2gr cam thảo: sắc hỗn hợp này uống hàng ngày
Cũng có thể giã nát bồ công anh tươi, gạn lấy nước sau đó trộn với rượu và sắc lấy nước uống cho ra mồ hôi.
Chữa viêm kết mạc cấp tính
80gr bồ công anh tươi, 7 quả chi tử: sắc lấy nước uống, duy trì tới khi thấy bệnh giảm.
Chữa viêm mi mắt, lẹo mắt
Trộn các nguyên liệu bao gồm: bồ công anh, kim ngân hoa, cúc hoa, tang diệp, liên kiều theo tỷ lệ 1:1 và sắc lấy nước uống. Công dụng chính của bài thuốc này là giúp giải độc, thanh nhiệt và sơ phong.
Chữa ung độc, sưng, tấy cấp tính
Dùng 20gr đến 40gr bồ công anh sắc lấy nước uống hàng ngày tới khi giảm sưng, tiêu độc.
Chữa lở loét lâu ngày do côn trùng cắn (ong, bọ cạp, rắn…)
Sử dụng bồ công anh tươi giã nát và đắp vào vết thương. Thay băng thường xuyên để tránh nhiễm trùng và duy tri cho đến khi các vết loét giảm.
Chữa vú sưng đỏ
40gr bồ công anh, 80gr nhẫn đông đằng: giã nát hỗn hợp này sau đó sắc lấy nước uống trước các bữa ăn. Nên thêm 2 bát nước và sắc cô cạn còn khoảng 1 chén là liều dùng hợp lý nhất.
Chữa viêm tuyến sữa cấp tính
32gr bồ công anh, 20gr liên kiều, 20gr qua lâu, 12gr bạch chỉ: trộn đều hỗn hợp này và sắc lấy nước uống.
Để giảm các triệu chứng bên ngoài do viêm tuyến sữa, có thể dùng bồ công anh tươi giã nát và đắp lên vùng vú bị sưng.
Chữa dị ứng, chóc lở toàn thân ở trẻ em
10gr bồ công anh, 300gr cây sài đất, 6gr cam thảo đất, 20gr kim ngân hoa, 10gr cỏ mần trầu, 4gr kinh giới, 10gr thương nhĩ từ, 2gr thổ phục linh: đun hỗn hợp các cây thuốc này với nước, cho đến khi cô lại còn khoảng 300ml và cho trẻ em bị dị ứng, lở toàn thân uống 3 lần/ngày (nên pha loãng để trẻ dễ uống hơn)
Chữa đau răng
Dùng bồ công anh tươi chà sát vào chỗ răng bị đau sẽ giúp giảm đau đáng kể. Ngoài ra, bồ công anh cũng có tác dụng làm đen tóc và giúp gân xương khỏe mạnh.
Phòng chống loãng xương
Xay lá bồ công anh cùng củ cải hoặc cà rốt thành dạng sinh tố uống hàng ngày.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bồ công anh có lượng Mg rất cao, hỗ trợ phòng tránh còi xương, loãng xương hiệu quả.
Chữa rối loạn gan, mật
Nên kết hợp xay bồ công anh và rau bina thành dạng nước ép, dùng hàng ngày sẽ giảm các triệu chứng của bệnh gan mật như vàng da, đau gan…
Cũng có thể sử dụng trà từ cây bồ công anh để cho tác dụng tương tự. Bồ công anh cũng có thể sử dụng như rau cải, rau xà lách trong bữa ăn hàng ngày, chế biến thành các món như hấp, nấu canh, làm salad, làm soup.
Sử dụng bồ công anh thường xuyên còn ngăn ngừa chứng suy nhược cơ thể, giảm các rối loạn trong hệ bài tiết có nguy cơ xảy ra.
