Có nên mua máy lọc không khí? Lợi ích ra sao?
Hiện nay, nhiều gia đình đã bắt đầu quan tâm đến chất lượng không khí trong căn nhà, máy lọc không khí cũng vì thế trở nên phổ biến hơn. Những mẫu máy lọc không khí tốt nhất trên thị trường được quảng cáo là có khả năng loại bỏ hoàn toàn những tác nhân gây ô nhiễm và dị ứng. Nhưng chúng có thật sự làm được điều đó hay không? Nếu có, thì bằng cách nào?
Máy lọc không khí là gì?
Chúng ta đều biết không khí ngoài trời thường bị ô nhiễm bởi khí thải, khói bụi xây dựng, và nhiều yếu tố khác. Nhưng bạn có nhận ra rằng không khí trong nhà cũng bị nhiễm độc bởi một số thứ, bao gồm chất tẩy rửa gia dụng, nấm mốc phát triển do ẩm ướt, vật liệu xây dựng, và khói thuốc lá. Đó là lúc máy lọc không khí phát huy tác dụng.
Máy lọc không khí là một thiết bị gia dụng có chức năng loại bỏ chất ô nhiễm, các hạt bụi mịn trong không khí xung quanh, giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà nói chung.
Hầu hết các mẫu máy lọc không khí tiêu dùng thông thường đều khá nhỏ gọn và được đặt trong từng phòng riêng biệt để làm sạch không khí trong khu vực hoạt động.
Xem thêm: Cách cải thiện không khí trong nhà – Máy tạo độ ẩm và Máy lọc không khí
Các loại máy lọc không khí
Trong vài năm trở lại đây, đã có khá nhiều loại máy lọc không khí xuất hiện trên thijh trường, như máy lọc HEPA, ion hóa, tạo ozone, lọc UV, và máy lọc hấp thụ. Nhưng các máy lọc HEPA (máy lọc hạt khí hiệu quả cao) là loại phổ biến nhất và là giải pháp được khuyến nghị dùng trong hộ gia đình. Máy lọc không khí HEPA đôi lúc còn tích hợp các tính năng từ các loại máy lọc khác nhằm cải thiện hiệu suất hoạt động của nó. Ví dụ, một số máy lọc HEPA bao gồm các bộ hấp thụ như carbon hoạt tính, ion hóa, hay lọc UV.
Các thành phần chính của máy lọc không khí
Một máy lọc không khí HEPA có cấu tạo khá đơn giản, gồm 3 phần chính: vỏ, quạt, và các bộ lọc.
Vỏ thường được làm bằng nhựa, có lỗ hoặc khe để không khí đi vào và ra khỏi bộ lọc. Các nhà sản xuất khác nhau thường thiết kế vỏ máy với hình dạng khác nhau, nhưng phổ biến nhất vẫn là dạng hình trụ hoặc hình hộp.
Quạt là một thành phần quan trọng khác của bất kỳ máy lọc không khí nào. Nó giúp hút không khí ô nhiễm vào bộ lọc và thổi không khí đã được lọc ra ngoài. Máy lọc không khí có thể thay đổi tốc độ quạt để kiểm soát tốc độ lọc không khí xung quanh. Quạt càng chạy nhanh, tiếng ồn tạo ra càng lớn.
Cuối cùng, bộ lọc là thành phần quan trọng nhất của máy lọc không khí. Một số bộ lọc có thể loại bỏ các hạt ô nhiễm, trong khi số khác lại hiệu quả hơn trong việc lọc khí gas. Ví dụ, bộ lọc HEPA trong các máy lọc không khí HEPA có dạng gấp nếp, cấu thành từ sợi thủy tinh hoặc polypropylene, về lý thuyết có thể loại bỏ hầu như mọi hạt khí kích thước từ 0,3 micron trở lên. Bộ lọc HEPA rất hiệu quả trong việc loại bỏ bụi, phấn hoa, bào tử nấm mốc, mạt bụi, lông thú, bồ hóng, và nhiều mầm bệnh trôi nổi trong không khí. Chúng còn lọc được khói thuốc lá và khói từ các đám cháy, nhưng không thể lọc mùi hôi.
Trong khi đó, bộ lọc carbon hoạt tính (hay than hoạt tính) chứa nhiều hạt than đã qua xử lý, có vô số lỗ nhỏ, nhằm hấp thụ mùi hôi và các loại khí gas như VOC (viết tắt của hợp chất hữu cơ dễ bay hơi). VOC bao gồm nhiều chất sinh ung thư nguy hiểm như formaldehyde và benzene.
Ngoài bộ lọc HEPA và than hoạt tính, một số máy lọc không khí còn bao gồm bộ lọc sơ cấp, có chức năng hấp thụ những hạt cỡ lớn như tóc, bụi bặm… (những hạt này có thể gây nghẽn bộ lọc HEPA). Hầu hết các bộ lọc sơ cấp có thể dễ dàng làm sạch bằng máy hút bụi.
Một số máy lọc không khí còn bao gồm bộ lọc UV. Những bộ lọc này sử dụng tia UV để tiêu diệt bào tử nấm mốc và các chất ô nhiễm trong không khí, bao gồm một số mầm bệnh. Nhưng để tiêu diệt được các chất ô nhiễm, tia UV cần phát ra trong một thời gian dài, tính hiệu quả của bộ lọc này vẫn là một câu hỏi chưa thể trả lời khi mà không khí thường đi qua máy lọc không khí với tốc độ rất nhanh.
Hãy nhớ rằng, hầu hết các bộ lọc trong máy lọc không khí đều cần được thay thế sau một khoảng thời gian nhất định, thường là từ 3 – 6 tháng, để máy hoạt động hiệu quả.
Máy lọc HEPA hoạt động ra sao?
Máy lọc không khí HEPA lọc không khí xung quanh bằng cách hút nó vào trong nhờ quạt tích hợp. Luồng không khí này sẽ được đẩy qua nhiều bộ lọc trong máy trước khi được thổi ra ngoài trở lại. Đây là một quy trình diễn ra liên tục, tức là không khí liên tục được hút vào, lọc, và thổi ra. Dần dần, hầu hết không khí trong phòng sẽ được đi qua máy lọc và chất lượng không khí do đó cũng cải thiện đáng kể.
Nhưng tốc độ lọc không khí trong phòng có sự khác biệt đối với từng mẫu máy lọc không khí. Để thể hiện thời gian một máy lọc không khí cần nhằm làm sạch không khí trong phòng, Hiệp hội Các nhà sản xuất điện gia dụng Mỹ (AAHM) sử dụng một chỉ số gọi là CADR, viết tắt của “Tần suất sản sinh không khí sạch”.
Cách đo CADR
CADR phản ánh lượng không khí mà một máy lọc không khí lọc được theo đơn vị feet khối/giây (CFM). Đối với mỗi loại không khí, như khói thuốc, khí ô nhiễm, và bụi, điểm CADR sẽ khác nhau.
Chỉ số này được đánh giá ở tốc độ quạt cao nhất, với điều kiện bộ lọc mới. Do đó, nếu bạn dùng máy lọc không khí ở tốc độ trung bình, hoặc bộ lọc đã được sử dụng một thời gian rồi, thì kết quả CADR thu được sẽ thấp hơn so với những gì nhà sản xuất cung cấp khi bạn mua máy. Dẫu vậy, nó vẫn là một chỉ số đáng tin cậy, cho phép bạn so sánh các mẫu máy lọc không khí khi mua sắm và giúp bạn quyết định mẫu máy nào phù hợp nhất với căn phòng của mình.
Cách chọn mua máy lọc không khí phù hợp với mọi kích cỡ phòng
AAHM khuyến nghị chỉ số CADR của một máy lọc không khí phải bằng ít nhất 2/3 diện tích phòng. Nhưng nếu bạn sống ở khu vực thường xuyên có cháy rừng, chỉ số CADR đối với khói nên bằng với diện tích phòng tính theo feet vuông.
Dù nghe có vẻ khá phức tạp, cách tính thực ra đơn giản hơn nhiều. Để tính diện tích phòng, lấy chiều dài nhân chiều rộng theo đơn vị feet. Tức là nếu phòng bạn dài 12 feet (khoảng 3,6 mét) và rộng 10 feet (khoảng 3,05 mét), diện tích sẽ là 120 feet vuông (khoảng 11 mét vuông). Với căn phòng như thế này, chỉ số CADR của một máy lọc lý tưởng cần đạt tối thiểu 80, trừ khi bạn sống trong khu vực hay có cháy rừng. Trong trường hợp đó, chỉ số CADR với khói phải đạt tối thiểu 120.
Điều quan trọng cần nhớ là khuyến nghị của AAHM áp dụng với chiều cao trần khoảng 8 feet (2,44 mét). Nhưng nếu trần phòng bạn cao hơn mức đó, hãy chọn máy lọc không khí có chỉ số CADR cao hơn mức đã nêu trên, bởi nó sẽ phải lọc nhiều không khí hơn.
Nên đặt máy lọc không khí ở đâu?
Khi đã mua máy lọc không khí, bạn phải quyết định nên đặt nó ở đâu. Vị trí lý tưởng thường là ở giữa phòng. Nhưng hiếm có ai lại làm vậy. Do đó vị trí tốt nhất tiếp theo sẽ là gần cửa sổ hoặc cửa ra vào, bởi hai vị trí đó có luồng không khí di chuyển cao nhất, giúp phân phối không khí sạch khắp phòng tốt hơn. Nên nhớ, phải đặt máy lọc không khí cách tường hoặc đồ nội thất ít nhất 45 cm để tránh chặn luồng không khí.
Các bộ lọc trong lò sưởi và hệ thống sười, thông gió, điều hòa không khí (HVAC) thì sao?
Các bộ lọc này có thể loại bỏ các hạt ô nhiễm và cải thiện chất lượng không khí, nhưng chúng chỉ hoạt động khi lò sưởi hoặc hệ thống HVAC đang chạy. Hiển nhiên chi phí điện sẽ tăng cao nếu bạn sử dụng chúng trong thời gian dài. Nhưng nếu bạn vẫn muốn sử dụng chúng để lọc không khí trong nhà, tốt hơn hãy chọn một bộ lọc hiệu quả cao với chỉ số MERV (giá trị báo cáo hiệu quả tối thiểu) đạt mức 13 trở lên nếu tương thích với hệ thống. MERV là chỉ số đại diện cho khả năng hấp thụ các hạt kích cỡ từ 0,3 – 10 micron của một bộ lọc.
Cải thiện hệ thống thông gió và kiểm soát nguồn ô nhiễm
Giải pháp tốt nhất để cải thiện chất lượng không khí trong nhà là sử dụng hệ thống thông gió và giảm thiểu hoặc loại bỏ các nguồn gây ô nhiễm. Các loại máy lọc không khí có thể là sự bổ sung hiệu quả cho hệ thống thông gió cũng như quá trình kiểm soát nguồn ô nhiễm. Do đó, khi mua máy lọc không khí, hãy chọn những mẫu có bộ lọc HEPA và đảm bảo chỉ số CADR của chúng phù hợp với căn phòng của bạn.
Tham khảo nhiều nguồn
